Caroline Gennez veroordeelt voorstel voor nieuwe anti-lgbtq+-wet in Oeganda

Minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez was deze week in Oeganda om de Belgische ontwikkelingsprojecten op te volgen en de resultaten van de aflopende programma’s te evalueren. Ondanks de grote uitdagingen zijn er bemoedigende tekenen van verandering en vooruitgang. De Belgische programma’s concentreren zich op het toegankelijker maken van onderwijs en gezondheidszorg, sociale bescherming, en het verduurzamen van landbouwpraktijken.

“Met onze projecten hier hebben we echt een verschil kunnen maken voor de bevolking. Dat heb ik deze week zelf kunnen zien: voor de jonge meisjes in de Katwe basisschool in Kampala die door Belgische steun naar school kunnen blijven gaan of hun eigen bedrijf kunnen oprichten; voor de moeders in het vluchtelingen-settlement Kyaka II, die – vaak voor het eerst – terecht kunnen in een medisch centrum voor pre- en postnatale zorg; en voor de studenten van het St Joseph Technisch Instituut, de Mountains of the Moon universiteit en de Mubende National Teacher College, die zich elke dag inzetten voor een betere toekomst,” aldus minister Gennez

Ondertussen heeft minister Gennez echter ook haar grote bezorgdheid geuit over de lopende discussie in het Oegandees parlement over de goedkeuring van een nieuwe wet die homoseksuele relaties verder zou criminaliseren. Tijdens haar verblijf in Oeganda sprak ze erover met de voorzitter van de mensenrechtencommissie in het Oegandees parlement, Fox Odoi-Oywelowo. Hij sprak zich al publiekelijk uit tegen de inhoud van de wet en gaf tijdens het gesprek aan dat het debat in Oeganda sterk beïnvloed wordt door binnen- én buitenlandse radicaal-Christelijke kerken en campagnes op sociale media.

Ook tijdens een overleg met de Oegandese minister van Financiën, Matia Kasaija, die de samenwerking met België overziet, heeft minister Gennez duidelijk laten verstaan dat in alle projecten die de Belgische ontwikkelingssamenwerking ondersteunt, respect voor de rechten van vrouwen en de lgbtq+ gemeenschap centraal staat:

“Met deze wet zou de lgbtq+ gemeenschap volledig uit de Oegandese samenleving gesloten worden. We veroordelen het wetsvoorstel dan ook in de strengste termen en vragen de Oegandese overheid deze niet aan te nemen. Het criminaliseren van homoseksuele relaties is voor België absoluut onaanvaardbaar. Bovendien riskeert het de meest kwetsbare personen het hardst te treffen. HIV-patiënten zouden geen toegang meer krijgen tot medische zorg, door hun associatie met de lgbtq+ gemeenschap. Ook in het onderwijs leidt deze wet alleen maar tot meer uitsluiting. En dat terwijl slechts een kwart van de kinderen secundair onderwijs volgt. Bovendien hebben verschillende internationale bedrijven die actief zijn in Oeganda al laten weten dat er economische consequenties zullen zijn als de Oegandese overheid niet kan garanderen dat hun lgbtq+ werknemers hun job veilig en met respect voor hun privacy kunnen uitvoeren,” benadrukt minister Gennez.

In Kampala overlegde de minister ook met de Belgische ambassadeur voor Oeganda, de EU-ambassadeur voor Oeganda, en ambassadeurs van verschillende andere EU-lidstaten, die allemaal op dezelfde lijn zitten.

“In een land waar meer dan de helft van de vrouwen tijdens hun leven het slachtoffer worden van seksueel geweld, waar 4 op de 5 meisjes vroegtijdig het onderwijs verlaat, en waar honderdduizenden jongeren geen waardig werk kunnen vinden, zijn er toch andere prioriteiten dan het stigmatiseren van een specifieke bevolkingsgroep?” aldus minister Gennez.

In een speech eerder deze week sprak Oegandees president Yoweri Museveni zijn steun uit voor het wetsvoorstel, maar probeerde tegelijkertijd de boot af te houden met de aankondiging van een ‘onderzoek’ dat moet uitmaken ‘of homoseksualiteit al dan niet is aangeleerd of aangeboren’.

“We hopen dat de komende dagen en weken nog wijsheid kunnen brengen, en dat de Oegandese overheid de wet niet goedkeurt,” zegt minister Gennez.

Ondanks die moeilijkheden trekt de Belgische ontwikkelingssamenwerking voorlopig niet weg uit Oeganda.

“Onze aanwezigheid laat ons net toe de dialoog aan te gaan met de lokale overheden, en moeilijke dingen, zoals dit wetsvoorstel, op tafel te gooien. Mensenrechtenorganisaties en lgbtq+ activisten in Oeganda kunnen rekenen op onze steun. Zo kunnen ze hun werk voortzetten, ondanks de toenemende druk. In Oeganda heb ik met enkele van hen samengezeten. Defend Defenders, bijvoorbeeld, helpt vervolgde mensenrechtenactivisten onder te duiken. Organisaties Lifeline Youth Empowerment Center, Sexual Minorities Uganda, Freedom and Roam Uganda, Human Rights Awareness and Promotion Forum en Ark Welness Hub waren ook aanwezig, die allemaal specifiek werken rond de rechten van de lgbtq+-gemeenschap. Ik ben erg onder de indruk van hun moed om te blijven vechten, ondanks de omstandigheden,” legt minister Gennez uit.

Jammer genoeg staan mensenrechten, en de rechten van de LGBTQIA+ gemeenschap in het bijzonder, wereldwijd steeds meer onder druk. En niet alleen in onze partnerlanden: ook in de VS, waar sommige staten nieuwe discriminatiewetten invoeren tegen de LGBTQIA+ gemeenschap, of in Hongarije, waar er in scholen niet mag gepraat worden over homoseksualiteit. Vorige week raakte nog bekend dat een op drie Vlaamse lgbtq+ personen de voorbij twee jaar te maken kreeg met fysiek geweld. Ondanks de vooruitgang van de afgelopen decennia hebben we dus nog in ons eigen land een lange weg af te leggen.

Die groeiende dreiging tegen mensenrechten overal ter wereld is ook de reden dat we er extra nadruk op legt in onze ontwikkelingsprojecten. Enkele weken geleden nog, tijdens de Mensenrechtenraad in Genève, heeft minister Gennez de oprichting aangekondigd van een Civic Space Fund. Dat initiatief zal organisaties in onze partnerlanden die strijden voor mensenrechten en democratie extra ondersteunen.

“Mensenrechten zijn en blijven een prioriteit voor het Belgisch buitenlands beleid en voor de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Er kan geen sprake zijn van discriminatie in onze projecten. We laten niemand achter. Autoritarisme, vrouwenhaat, en homofobie zijn internationaal aan een opmars bezig. Daarom is het hoog tijd dat we over de grenzen heen, met vereende krachten, de handen in elkaar slaan en een tegenmacht vormen, om verworven rechten te beschermen en te blijven strijden voor democratische waarden en een samenleving waarin iedereen, ongeacht afkomst, gender of seksuele voorkeur, vrij is om gewoon zichzelf te zijn,” besluit minister Gennez.